17/03/2019 16:12

Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại không chỉ nhằm phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa của đạo Mẫu. Nó còn giúp cho nhân dân hiểu sâu sắc hơn về các giá trị văn hóa thờ Mẫu trong đời sống tinh thần của cộng đồng.

       Trong đời sống hiện nay, thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu chủ yếu được cộng đồng biết tới qua khái niệm "Hát Văn - Hầu Đồng". Các thực hành thể hiện những yếu tố văn hóa truyền thống như trang phục, âm nhạc, múa, diễn xướng dân gian mang đậm bản sắc văn hóa Việt, được sáng tạo, phát triển, lưu truyền qua các thế hệ. Hầu đồng là một hình thức diễn xướng dựa trên những điệu múa uyển chuyển và các nghi lễ trang nghiêm... từ đó đưa con người vào trạng thái thăng hoa. Nó không chỉ tạo nên một không gian tâm linh huyền bí mà còn thể hiện được nét uy nghi, sang trọng, cũng như niềm hân hoan và vẻ đẹp hồn nhiên, trong sáng của người Việt trong một thế giới văn hóa đa sắc màu, đa dân tộc. Hầu đồng, hát văn là một phần không thể thiếu trong sinh hoạt tín ngưỡng thờ Mẫu. Những hoạt động này cũng mang tính nghệ thuật sân khấu đặc sắc, với việc tái hiện các sự tích, thánh thần trong đời sống tinh thần của cộng đồng. Thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ của người Việt được vinh danh trong danh sách các di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại không chỉ riêng lên đồng mà là cả hệ thống thực hành tín ngưỡng Thờ Mẫu tam phủ, bao gồm rất nhiều loại hình như: các lễ hội dân gian, tiệc thánh, tiệc mẫu, hoạt động tín ngưỡng của người dân, các nghi lễ tế lễ trong việc thờ mẫu và hát văn.

         Tọa lạc ở địa bàn tổ 6, phường Nguyễn Trãi, Thành phố Hà Giang, đền Mẫu có tên tự Cấm Sơn Linh Từ thờ Đức Thánh Mẫu Thiên Tiên (tức Mẫu Thượng Ngàn Công Chúa Liễu Hạnh). Ngoài giá trị lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, Đền Mẫu còn là nơi diễn ra những lễ hội dân gian truyền thống của Thành phố Hà Giang.  Đồng đền Thủ nhang Đinh Văn Thúy cho biết: "Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu có sức lôi cuốn kỳ lạ với đông người tham gia như vậy dựa vào nhiều yếu tố. Thứ nhất, việc thực hành tín ngưỡng dân gian, tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt không hạn chế người tham gia, không kể tuổi tác, nghề nghiệp, thành phần. Thứ hai, việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu rất đa dạng, có nhiều người quan tâm, âm nhạc Chầu văn rất hay, rất hấp dẫn. Có người lại thấy vui khi tham dự những nghi lễ hầu đồng, khi cộng đồng cùng chia sẻ đức tin vào thờ mẫu. Có những người dù không phải là tín đồ nhưng vẫn đi lễ, tham dự các buổi lên đồng. Vì nhiều yếu tố như vậy nên việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu đã thu hút rất đông người tham gia". Những nghi lễ đó nhằm phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa của đạo Mẫu. Nó còn giúp cho nhân dân hiểu sâu sắc hơn về các giá trị văn hóa thờ Mẫu, giá trị nghệ thuật diễn xướng dân gian./.

Tiến Quân - Trung tâm VHTT&DL thành phố