Lễ hội lẩu then Bjooc Mạ là loại hình diễn xướng dân gian của đồng bào dân tộc Tày, có nguồn gốc từ xa xưa, thường được tổ chức vào khoảng cuối tháng 2, đầu tháng 3 âm lịch hàng năm, với ý nghĩa nhân văn sâu sắc là : Cầu xin vua cha ban cho trần gian một năm an lành, mưa thuận, gió hoà, mùa màng bội thu. Tuy nhiên, trải qua những thăng trầm và sự phát triển của nền kinh tế thị trường, loại hình này chưa được duy trì tổ chức thường xuyên hàng năm, đang có nguy cơ bị mai một, dần lãng quên trong đời sống. Hiện nay, trên địa bàn thành phố Hà Giang, lễ hội Lẩu then Bjooc Mạ được tổ chức duy nhất trên địa bàn xã Phương Độ, và chỉ diễn ra ở nhà Then chủ, mọi hoạt động đều trong phạm vi gia đình.. Do đó việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá truyền thống của Lễ hội Lẩu then Bjooc Mạ, gắn với phát triển du lịch được coi là nhiệm vụ cần thiết và cũng là mong muốn của đồng bào dân tộc Tày nơi đây. Bà Nguyễn Thị Kỵ, năm nay 55 tuổi, ở thôn Tân Thành, xã Phương Độ chia sẻ, Bà đã được tham dự Lễ hội Lẩu then Bjooc mạ nhiều lần từ khi còn trẻ, tuy nhiên đến nay, Lễ hội ít được tổ chức hơn, nên bà mong muốn được duy trì tổ chức Lễ hội này thường xuyên hằng năm, để con cháu biết được giá trị và ý nghĩa của lễ hội trong đời sống.

Các nghệ nhân tham gia biểu diễn tại Hội thảo

Với mong muốn khôi phục, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội Lẩu then Bjooc mạ, thông qua hình thức tổ chức, trình diễn rộng rãi, mang tính quần chúng. Thành phố Hà Giang đã tổ chức Hội thảo khoa học về nội dung này gắn với việc phát triển du lịch trên địa bàn. Tại hội thảo đã lắng nghe ý kiến, tư vấn, góp ý của các thầy Then, các nghệ nhân dân gian, các cụ lão thành trên địa bàn xã Phương Độ. Những ý kiến được nêu ra tại hội thảo đã làm cơ sở để cơ quan chuyên môn tiếp thu, chọn lọc, thực hiện khôi phục tổ chức Lễ hội lẩu then Bjooc mạ phù hợp với nhu cầu và mong muốn của người dân, đồng thời cũng thể hiện trách nhiệm của thế hệ đi trước trong việc giữ gìn và bảo tồn văn hóa truyền thống cho thế hệ sau. Ông Nguyễn Văn Chự - Chủ tịch Hội nghệ nhân dân gian xã Phương Độ cho biết, trách nhiệm của các thế hệ đi trước như ông là cần phải phối hợp tích cực với cấp ủy, chính quyền, địa phương và cơ quan chuyên môn để chọn lọc, lược bỏ những gì không phù hợp của Lễ hội Lẩu then Bjooc mạ, từ đó khôi phục và tổ chức lễ hội phù hợp với nhu cầu và đời sống của bà con hiện nay, nhưng vẫn giữ gìn được những nét đặc trưng đặc sắc vốn có của Lễ hội, không làm mất đi tính nhân văn, ý nghĩa sâu sắc mà Lễ hội mang lại.

Toàn cảnh Hội thảo khoa học Bảo tổn Lễ hội lẩu then Bjooc mạ

Những vấn đề trọng tâm được nêu ra tại Hội thảo đó là : Khôi phục, bảo tồn lễ hội Lẩu then Bjooc Mạ của đồng bào dân tộc Tày xã Phương Độ phải tạo lập cân bằng giữa bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống và phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của người dân trong công tác giữ gìn, phát huy giá trị của các loại hình văn hóa truyền thống. Phát huy giá trị lễ hội truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc phải gắn với xây dựng sản phẩm du lịch của thành phố. Những vấn đề này được phòng Văn hóa – thông tin thành phố xác định là mục tiêu và triển khai thành những nội dung cụ thể để thực hiện. Chị Đinh Thúy Nga – Trưởng phòng VH&TT thành phố Hà Giang cho biết thêm: sau Hội thảo lần này, phòng cũng đã có kế hoạch tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn để truyền dạy cho các thế hệ trẻ ở các thôn, bản là người dân tộc Tày hiểu được về ý nghĩa của lễ hội lẩu then Bjooc mạ, cũng như các bước chuẩn bị, tổ chức một Lễ hội phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Và phòng cũng đã có kế hoạch dự kiến tổ chức Lễ hội Lẩu then Bjooc mạ vào dịp đầu năm 2024, gắn với các hoạt động thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn, nhằm quảng bá thu hút du khách đến với thành phố Hà Giang để tìm hiểu về văn hóa, truyền thống của địa phương.

Trong thời gian tới, thành phố Hà Giang sẽ tiếp tục định hướng và tiếp thu có chọn lọc những gì đặc sắc để quảng bá được nét đẹp, giá trị về mặt tâm linh của hội lẩu Then bjoóc mạ cho đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh biết đến, góp phần bảo tồn, gìn giữ những giá trị văn hóa đặc sắc truyền thống của cha ông để lại./.